1.0. AMAÇ VE KAPSAM
Bu belge SKKM laboratuarında bulunan 918, 919, 920 demirbaş numaralı Bulanıklık cihazları ile, su
örneklerinde Nephelometric Yöntemle yapılacak Bulanıklık Analizini açıklamaktadır.
2.0. YÖNTEM
2.1. YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ
Nephelometric Yöntem; belirli bir yönde dağılan ışık yoğunluğu esas alınarak belirlenir. Bunun için belirli
şartlar altında numunedeki ışık dağılım yoğunluğu ile aynı şartlarda standart bir referans çözeltideki ışık
dağılım yoğunluğunun karşılaştırılmasına dayanır. Bir numunedeki ışık dağılım yoğunluğu ne kadar
büyükse bulanıklık da o kadar büyüktür. Standart konsantrasyondaki bir formazin çözeltisinde bulanıklığı
4000 NTU olarak tanımlanmıştır.
2.2. KAYNAK
Standard Methods for the Examination of Water and Waste Water 21st Edition (2005) Sec. 2-9 Turbidity 2130-B.Nephelometric Method
2.3. UYARILAR
Bulanıklılığı belirlenecek numune günlük olarak alınır ve mümkün olan en kısa sürede analiz edilir. Eğer bu mümkün olmuyorsa en fazla 24 saat süre ile ve karanlıkta saklanır. Çünkü bulanıklıkta geri dönüşü olmayan değişikler olabilir. Bulanıklık analizinde aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmek analizin doğru ve tekrarlanabilir olmasını sağlar.
2.4. KULLANILAN REAKTİFLER VE HAZIRLANIŞI
---
2.5. KULANILAN CİHAZLARIN LİSTESİ
• HACH-2100 N Turbidimeter
2.6. NUMUNE HAZIRLAMA
Numunenin homojenize edilmesine, hava kabarcığı oluşmamasına, numune alım ve analiz arasındaki
sürenin mümkün olduğunca kısa tutulmasına dikkat edilmelidir. Ölçüm kabı temiz olmalıdır.
2.7. DENEYİN YAPILIŞI
• Numune kabı üzerindeki işaret çizgisine gelecek kadar numune ile doldurulur.
• Numune kabındaki su kabarcıkları ve parmak izleri temizlenir.
• Numune kabı cihaza yerleştirilir ve kapağı kapatılır.
• İlk okumayı almak için cihazın ENTER tuşuna basılır.
• Göstergeden okunan değer yazılır.
2.8. HESAPLAMA
Seyreltme yapılmayan numunelerde, cihazda okunan değer yazılır. Saf su ile seyreltme yapılan
numunelerde aşağıdaki formül kullanılır.
Bulanıklık, NTU=A*(B+C)/C
A; Seyreltilmiş suyun bulanıklığı, NTU
B; Seyreltilmiş numune suyun hacmi, mL
C; Seyreltme için alınan saf su numunesinin hacmi, mL
2.9. KALİTE KONTROL
Standartlarla kalite kontrolü günlük olarak, analizlerden önce yapılır.
2.10. SONUÇLARIN KABUL KRİTERLERİ VE DENEY TEKRARLAMA KOŞULLARI
Cihazın kararsız okumalar yapması durumunda, kararsız okumanın nedenleri (sudaki kalıntı ve çabuk
çökebilen sedimentler vb.) giderildikten sonra analiz tekrar edilir.
2.11. BELİRSİZLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
- Referans malzemeden gelen belirsizlik
- Hacimsel işlemlerden gelen belirsizlik
- Tekrarlanabilirlikten Kaynaklanan Belirsizlik
3.0. ÇALIŞMA ORTAMI ŞARTLARI VE ALTYAPI
Analizde kullanılacak cihazlar 220Volt elektrik enerjisine bağlanmalı, elektrik kesintilerinden cihazın
zarar görmemesi için Kesintisiz Güç Kaynağı kullanılmalı, cihaz çalışma masası üzerinde bulunmalıdır.
4.0. KAYIT KONTROL
Analiz sırasında ortaya çıkan sayısal veriler teknisyen tarafından analiz defterinde ve laboratuar kayıt
defterinde kayıt altına alınır ve bilgisayar ortamında Yedeklenerek (Back-up) sistemde muhafaza edilir.
5.0. DAĞITIM
Bu belge tüm SKKM personeline elektronik ortamda erişilebilen ″SKKM 17025″ klasörü altında sunulur.
Elektronik ortamda ulaşılamayan durumlarda kâğıt kopya olarak dağıtılır.
6.0. GÜNCELLEŞTİRME
6.1. YÖNTEMİN GÜNCELLEME DURUMU
7.0. İLGİLİ BELGELER, KAYNAK VE EKLER
Laboratuar Analiz Kayıt Defteri
Kaynak : ISKI Su Analiz Kontrol Laboratuvarı - Doküman Kodu: D.A.02.09
Standard Methods for the Examination of Water and Waste Water 21st Edition (2005)
Bu belge SKKM laboratuarında bulunan 918, 919, 920 demirbaş numaralı Bulanıklık cihazları ile, su
örneklerinde Nephelometric Yöntemle yapılacak Bulanıklık Analizini açıklamaktadır.
2.0. YÖNTEM
2.1. YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ
Nephelometric Yöntem; belirli bir yönde dağılan ışık yoğunluğu esas alınarak belirlenir. Bunun için belirli
şartlar altında numunedeki ışık dağılım yoğunluğu ile aynı şartlarda standart bir referans çözeltideki ışık
dağılım yoğunluğunun karşılaştırılmasına dayanır. Bir numunedeki ışık dağılım yoğunluğu ne kadar
büyükse bulanıklık da o kadar büyüktür. Standart konsantrasyondaki bir formazin çözeltisinde bulanıklığı
4000 NTU olarak tanımlanmıştır.
2.2. KAYNAK
Standard Methods for the Examination of Water and Waste Water 21st Edition (2005) Sec. 2-9 Turbidity 2130-B.Nephelometric Method
2.3. UYARILAR
Bulanıklılığı belirlenecek numune günlük olarak alınır ve mümkün olan en kısa sürede analiz edilir. Eğer bu mümkün olmuyorsa en fazla 24 saat süre ile ve karanlıkta saklanır. Çünkü bulanıklıkta geri dönüşü olmayan değişikler olabilir. Bulanıklık analizinde aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmek analizin doğru ve tekrarlanabilir olmasını sağlar.
- Herhangi bir su numunesinin bulanıklığı, kararsız okumalar nedeni ile kalıntı ve çabuk çökebilen kaba sedimentler olmaksızın da belirlenebilir.
- Numuneler iyice çalkalanarak homojenize edilir.
- Kirli cam, hava kabarcığı ve vibrasyon etkileri numunenin yüzeysel görünümünü bozarak yanlış sonuç verirler.
- Çözünmüş maddelere bağlı olarak suyun Gerçek Rengi (True Color) ışığı absorplayarak bulanıklığın düşük bulunmasına neden olur.
- Türbidimetre cihazının 0.02 NTU veya en düşük ölçüm aralığı 1 NTU’dan daha az olan suların bulanıklığını tespit edecek hassasiyette olması gerekir.
- Cihaz dizaynındaki farklılıklar kalibrasyon için aynı çözelti kullanımasına rağmen farklı bulanıklık değerlerinin ölçülmesine neden olabilir. Böyle farklılıkları minimize etmek için ; ışık kaynağının 2200-3000 K arasındaki bir renk sıcaklığında çalıştırılan Tungsten-filament lambası olması gerekir. Numune kabına gelen dağınık ışın demeti ile 900 ‘lik açı ile kırılarak geçen ışın arasındaki mesafe 10 cm’yi geçmemelidir.
- Analizlerde kullanılan numune tüpleri cam veya plastik olabilir. Numune tüplerinin içi ve dışı devamlı temiz tutulmalıdır. Eğer numune tüplerinde hernangi bir çizik varsa ölçümlerde kullanımamalıdır. Cihazın merceğine elle temas olmamalıdır. Numune kaplarının iç ve dış temizliği laboratuvar sabunu kullanılarak yapılmalı ve birçok defa distile su ile çalkalandıktan sonra kurulanmalıdır. Ölçüm yapılacak tüpler, boğum kısımından elle tutularak turbidimetre cihazında hücre içine yerleştirilmelidir. .
- Kullanılan saf sudan meydana gelen bulanık yanlış ölçülmesine neden olabilir. Bu sebeble içinde 0,1μm’den daha büyük boyutta olan tüm partikülleri uzaklaştırmak için saf suyu por ölçüsü yeterince küçük olan bir filtreden geçirmek gerekmektedir. Bakteriyolojik deneyler için kullanılan membran filtreler güvenli değildir.
- Zaman içinde sıcaklık değişimleri ve partiküllerin çökmesinden dolayı numunenin karakterinde meydana gelebilecek değişimleri önlemek amacı ile bulanıklık ölçümleri çok kısa bir sürede yapılmalıdır.
- Mümkün olduğunca seyreltmeden kaçınmak gerekmektedir. Numune seyreltildiği zaman veya sıcaklık değişimleri olduğu zaman askıda olan maddeler çözünür ve bu şekilde ölçülen bulanıklık değeri numuneyi temsil etmez.
- Ölçüm yapılmadan önce numunedeki hava ve diğer girişim yapan gazlar giderilmelidir.
- Soğuk bir numune ılık veya nemli bir çevre koşullarında ölçüldüğü zaman numune tüpünün dış yüzeyinde buğulanma meydana gelir. Bu girişimi önlemek için numune tüpünün dış yüzeyindeki nemlenme giderilmelidir. Eğer buğulanma devam ediyorsa numune oda sıcaklığında veya kısa bir zaman içinde ılık suda bekletilmelidir.
2.4. KULLANILAN REAKTİFLER VE HAZIRLANIŞI
---
2.5. KULANILAN CİHAZLARIN LİSTESİ
• HACH-2100 N Turbidimeter
2.6. NUMUNE HAZIRLAMA
Numunenin homojenize edilmesine, hava kabarcığı oluşmamasına, numune alım ve analiz arasındaki
sürenin mümkün olduğunca kısa tutulmasına dikkat edilmelidir. Ölçüm kabı temiz olmalıdır.
2.7. DENEYİN YAPILIŞI
• Numune kabı üzerindeki işaret çizgisine gelecek kadar numune ile doldurulur.
• Numune kabındaki su kabarcıkları ve parmak izleri temizlenir.
• Numune kabı cihaza yerleştirilir ve kapağı kapatılır.
• İlk okumayı almak için cihazın ENTER tuşuna basılır.
• Göstergeden okunan değer yazılır.
2.8. HESAPLAMA
Seyreltme yapılmayan numunelerde, cihazda okunan değer yazılır. Saf su ile seyreltme yapılan
numunelerde aşağıdaki formül kullanılır.
Bulanıklık, NTU=A*(B+C)/C
A; Seyreltilmiş suyun bulanıklığı, NTU
B; Seyreltilmiş numune suyun hacmi, mL
C; Seyreltme için alınan saf su numunesinin hacmi, mL
2.9. KALİTE KONTROL
Standartlarla kalite kontrolü günlük olarak, analizlerden önce yapılır.
2.10. SONUÇLARIN KABUL KRİTERLERİ VE DENEY TEKRARLAMA KOŞULLARI
Cihazın kararsız okumalar yapması durumunda, kararsız okumanın nedenleri (sudaki kalıntı ve çabuk
çökebilen sedimentler vb.) giderildikten sonra analiz tekrar edilir.
2.11. BELİRSİZLİĞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
- Referans malzemeden gelen belirsizlik
- Hacimsel işlemlerden gelen belirsizlik
- Tekrarlanabilirlikten Kaynaklanan Belirsizlik
3.0. ÇALIŞMA ORTAMI ŞARTLARI VE ALTYAPI
Analizde kullanılacak cihazlar 220Volt elektrik enerjisine bağlanmalı, elektrik kesintilerinden cihazın
zarar görmemesi için Kesintisiz Güç Kaynağı kullanılmalı, cihaz çalışma masası üzerinde bulunmalıdır.
4.0. KAYIT KONTROL
Analiz sırasında ortaya çıkan sayısal veriler teknisyen tarafından analiz defterinde ve laboratuar kayıt
defterinde kayıt altına alınır ve bilgisayar ortamında Yedeklenerek (Back-up) sistemde muhafaza edilir.
5.0. DAĞITIM
Bu belge tüm SKKM personeline elektronik ortamda erişilebilen ″SKKM 17025″ klasörü altında sunulur.
Elektronik ortamda ulaşılamayan durumlarda kâğıt kopya olarak dağıtılır.
6.0. GÜNCELLEŞTİRME
6.1. YÖNTEMİN GÜNCELLEME DURUMU
7.0. İLGİLİ BELGELER, KAYNAK VE EKLER
Laboratuar Analiz Kayıt Defteri
Kaynak : ISKI Su Analiz Kontrol Laboratuvarı - Doküman Kodu: D.A.02.09
Standard Methods for the Examination of Water and Waste Water 21st Edition (2005)