Haberler Çevre ve i̇klim değişikliği alanında ab’nin türkiye’ye sağladığı fonlar

Avrupa Komisyonu, 2050 yılına kadar iklim nötrlüğünü taahhüt eden Avrupa Yeşil Mutabakatını Aralık 2019 itibariyle açıkladı. Bu Mutabakatın hedefleri ve bileşenleri doğrultusunda AB ile ticari ilişkileri olan ülkelerin, gerekli düzenlemeleri yapması zorunlu hale geldi. AB üyeliği sürecinde AB müktesebatına uyum ve uygulama yönünde de alınması gereken siyasi, ekonomik, yasal ve idari tedbirler için mali kaynaklar sunulmaya devam ediyor.

Mali işbirliği kapsamında Türkiye’ye sağlanan AB fonları, Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA), Birlik Programları ve Sınır Ötesi İşbirliği Programları olarak sıralanabilir.

Türkiye’yi Avrupa Birliği üyeliğine hazırlayan, 2021-2027 döneminde kullanılacak AB Katılım Öncesi Yardım Aracına (IPA) ilişkin Türkiye-AB Ortaklık Anlaşması 12 Aralık 2022 itibariyle yürürlüğe girdi. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne uyum ve üyelik süreçlerinin hızlanması amacıyla IPA fonları 2002 yılından beri devam ediyor. 7 yıllık dönemlerde bütçelemenin yapıldığı ve üçüncü dönemine girilen IPA fonlarında bugüne kadar yaklaşık 9,2 milyar Avro fon desteği sağlandı. IPA-III Döneminde uygulamalar 2023 yılı itibariyle başlayacak ve belirlenen öncelikli beş alanda uygulanacak:

1. Hukukun Üstünlüğü, Temel Haklar ve Demokrasi
2. İyi Yönetişim, Müktesebat Uyumu, Stratejik İletişim ve İyi Komşuluk İlişkileri
3. Yeşil Gündem ve Sürdürülebilir Bağlantısallık
4. Rekabetçi ve Kapsayıcı Büyüme
5. Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği

2021 ve 2022 yıllarında fonlanan projeler iklim değişikliği ve yeşil dönüşümün finansmanı şeklinde gözümüze çarpıyor. IPA-III döneminin yeni yaklaşımı, Avrupa Sürdürülebilir Kalkınma Fonu Artı (EFSD+) ve harmanlama mekanizması kapsamında, uluslararası finans kuruluşlarının, özellikle yeşil dönüşümün finansmanıyla ilgili kredi paketleri oluşturması ve bu kredi paketleriyle ilgili özel sektörün ve kamunun ihtiyacına yönelik bir program olması şeklinde önümüze çıkıyor. Türkiye’yi içeren proje portföyleri, Avrupa Yatırım Bankası (AYB), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ve Dünya Bankası (WB) grubundan oluşan Uluslararası Finans Kurumu (IFC) tarafından sunuluyor.
Türkiye Yatırım Platformunu da kapsayan, özel sektöre yönelik ilk EFSD+ Çağrısı uluslararası finans kuruluşları nezdinde 2022’de yayınlandı. Bu çağrı kapsamında uluslararası finans kuruluşları, özel sektörle (özellikle KOBi’lerle) ve belediyelerle projeler yürütebilecek ve belli koşullar çerçevesinde Avrupa Birliği garantilerinden faydalanabilecek. 2023’ün ilk aylarında Avrupa Komisyonu ile yapılacak değerlendirmelerin ardından, netleşen projeler Uluslararası Finans Kuruluşları yani doğrudan bu bankalar ya da Türkiye’deki aracı bankalar aracılığıyla hayata geçirilecek. Dolayısıyla, doğrudan yeşil finansmana erişim imkânı sunulmuş olacak. IPA-III Dönemi, hem kamu kurumlarının hem de iş dünyasının kapasitesini güçlendirmek ve sunacağı kredi imkanlarıyla yeşil dönüşüm ihtiyacını desteklemek adına bir finansman aracı olarak karşımıza çıkıyor.

Teknoloji ve yenilikçi yaklaşımı destekleyen UFUK Avrupa (HORIZON Europe) Programı da yaklaşık 95,5 milyar Avroluk fona sahip. Tüm Avrupa’ya yönelik olan UFUK Avrupa Programı, Avrupa Komisyonu tarafından merkezi yürütülen bir program. Şu durumda hızlı ve iyi olan kazanacak gibi duruyor. Ufuk Avrupa Programının da dört öncelik alanı bulunuyor:

1. Bilimsel Mükemmelliyet
2. Kültürel Sorunlar ve Endüstriyel Rekabet
3. İnovaktif Avrupa
4. Katılımın Yaygınlaşması ve ERA’nın Güçlendirilmesi

Teknoparklar, iş geliştirme merkezleri, firmalar, sanayi odaları, ticaret odaları ve iş dünyasının da içinde yer alacağı programlar bunlar. Başvurular doğrudan Brüksel’e yapılıyor olsa da bu programların Türkiye’de koordinasyonundan sorumlu kuruluş TÜBİTAK. Tübitak’ın web sayfasını takip etmekte yarar var.

Avrupa Birliği programlarını takip etmek için oluşturulan adresinden de hem güncel bilgiye hem de açık fonlara ilişkin detaylı bilgiye erişmek mümkün.

Bu fonlar sayesinde, Avrupa Yeşil Mutabakatını, iklim değişikliğini ve yeşil dönüşümü bu yıl içerisinde daha çok konuşacağız gibi duruyor.

Haber kaynağı: