FRANKFURT VE BÖLGESNDE A’DAN Z’YE KATI ATIK YÖNETM
Ertugrul ERDN, Görkem AKINCI, Melayib BLGN
Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisligi Bölümü, 35160 BUCA- ZMR
(0232) 412 7120, ertugrul.erdin@deu.edu.tr, eerdin@deu.edu.tr
ÖZET Frankfurt ve Bölgesinde A’dan Z’ ye Katı Atık Yönetimi baslıgı altında, yöreyi kapsayan yerlesimlerde katı
atıkların toplanması, tasınması ve çesitli katı atık degerlendirme, bertaraf etme yöntemlerinin uygulanması ele
alınacaktır. Ayrı toplama, aktarma istasyonları, eski çöplüklerin (deponilerin) isletme seklinin degistirilmesi, mevcut
enerji kazanma santrellerinin kapasitesi kullanmaya devam edebilmek için, biyomaslardan biyogaz üretip bu tesisilerin
biyogaz ile beslenmesi, mevcut isletme ünitelerinin degerlendirilmesi Frankfurt ve çevresinde bütünsel olarak ele
alınmıs, örnek olacak sekilde de çözümler üretilmistir.
Anahtar Kelimeler: Biyogaz, biyolojik islemler, biyoorganik atık, bütünsel olarak katı atıklar, degerli atıklar, eski
deponilerin dönüstürülmesi ve kontrolleri, kompost, termik islemler, yakıt.
SOLID WASTE MANAGEMENT FROM A TO Z FOR THE FRANKFURT REGION
ABSTRACT Within the scope of solid waste management in the Frankfurt region, the collection of solid wastes,
transportation, and various solid waste assessment, implementation of disposal methods will be addressed. Separate
collection, transfer stations, change of operation of old landfills, existing power plants to gain the capacity to use to
continue, Biogas produced from biomass and then of the Biogas plant nutrition with the existing business units to
evaluate and around Frankfurt as a whole has been discussed, as examples in solutions were produced.
To control future potential contamination fluctuations at old landfill sites, water is added to the landfill mass thereby
moisturizing the drying wastes and promote further biostabilization and degradation. Furthermore, examples on the
separation at the source of waste collection and material properties according to the economy to recover will be
presented. Separate collection does not cover, a mixed collection of garbage and disposal, treated effluent from the
storage is prohibited, the region with the appropriate biological processes in place after seeing, or of dense settlements
also burning incineration plants were converted to energy, and is even forbidden for a landfill. If disposal in the region
of interest is not possible then railway transport to Switzerland with the solutions that are sent to the incineration plant
will be explained. In addition to an area of art or how old landfills can be transformed to recreational areas will also
be mentioned. The organization of the separate collection of garbage and solid waste materials by groups, accepting as
raw material and its processing and conversion, and mechanical, thermal and biotechnological methods, in the
framework of "Solid Waste Technologies" will be explained.
Keywords: Biogas, biological processes, bioorganic waste, compost, fuel, holistic
1. GRS
Çöp ve katı atıkların madde gruplarına göre ayrı toplanmasının organizasyonu, ya dogrudan
maddesel olarak geri kazanılması, hammadde kabul edilip islenmesi, dönüstürülmesi, mekanik termik ve biyoteknolojik yöntemlerin “Katı Atık Teknolojisinin” bütünsel olarak uygulanması
Frankfurt ve Bölgesinde ele alınmıstır. Sekil 1’de bölgeler görülmektedir.
Ve ayrıca; örnegin atıkların kaynagından itibaren ayrı toplanması ve maddesel özelliklerine göre
ekonomiye yeniden kazandırılması. Ayrı toplama kapsamına girmeyen, karısık çöplerin toplanması
ve bertarafı, atıkların islem görmeden depolanması yasak olduguna göre, yörede uygun olan
yerlerde biyolojik islem gördükten sonra, ya da yogun yerlesim yerlerin de de yakma tesislerinde
yakılarak enerjiye dönüstürülmesi, ve hatta deponi yasaklandıgı için, olusan katı atıkların eger
sözünü ettigimiz bölgede bertarafı mümkün olmuyorsa; demiryolu tasımacılıgı ile sviçre de ki
yakma tesisine gönderilmesi gibi çözümler anlatılacaktır. Ayrıca eski deponinin nasıl sanatsal bir
alana ya da rekreasyon alanlarına da dönüstürüldügü söz edilecektir.
Rhein-Main Deponie GmbH (RMD) tarafından Deponi Wicker, Deponi Brandholz, Monodeponi
Offenbach, Çevre laboratuvarı, Offenbach Çöp yakma tesisi (Energieversorgung Offenbach AG
(EVO), MHKW- Offenbach; Frankfurter Entsorgungs- und Service GmbH (FES) Abfall-
Verwertungsanlage (AVA) yönetilmektedir. Rhein-Main Abfall GmbH (RMA); Umlandverbands
Frankfurt (UVF) seklinde organize olmustur.
1.1. Frankfurt Çöp Toplama – Tasıma ve Aktarma stasyonu
Frankfurter Entsorgungs- und Service GmbH (FES) agırlıklı olarak bu hizmeti vermektedir. Ayrıva
DSD sistemi de uygulanmaktadır. Demiryolu ile çöp ve katıatıkların tasınması için aktarma
istasyonuna gelmekte ve büyük vagona bosaltılmaktadır. Sekil 2’de aktarma araçları görülmektedir.Frankfurt ta teknik anlamda toplama ve tasıma teskilatı ilk defa 1873 yılında faaliyete geçmistir. O
hareketin bugünkü hali ise 1998 ten beri de FES’tir. Bugünkü FES ise REMONDS sirketi ile de
fuzyona giderek Kamu-özel girisim karısımı olan bir sirket haline gelmistir (PPP kurulusudur).
1.2. Frankfurt - Brandholz Deponisinin sletmeye Kapatılması
Deponi Brandholz (Sekil 3-9) 1973’te isletmeye alınmıs ve isletme ruhsatı 31.12.2002’de dolacagı
halde, ayrıca da yeterli deponi hacmi de oldugu halde 3 yıl öncesinden isletmeyi durdurmustur.
Degisen çevre standartları ve yönetmenlikler ısıgında mevcut tesisi Katı Atık Geri Kazanım
Merkezi haline getirilmis, degerli atıkların biriktirilmesi merkezi olmustur. Aynı zamanda mevcut
deponinin teknik kontrol ve denetim islemleri yapılmaktadır.Eski deponilerdeki potensiyel ileriyi yönelik kirlilik salınımlarını kontrol altına almak için deponi
kütlesine su verilerek kuruyan deponideki atıkların nemlendirilmesi ve yeniden ayrısmaya
baslatılması ve biyostabilizasyonun gerçeklestirilmesi saglanmıs, üretilen gaz da atıl hale gelen
enerji santralinde degerlendirilmistir. Su bilançosu çalısmaları sonucunda, jeofizik yöntemlerle
deponi kütlesi içinde kurak, kuru bölgeler saptamıs ve nemlendirilmistir. Frankfurt Dreieich
RMD – GmbH nın bugüne kadar kurdugu ve islettigi çevre dostu tesislerden (deponigazı enerji
istasyonları, agrogaz ve biyomas enerjisi, fotovoltaiklerden) yılda 150 000 MWh elektrik enerjisi
elde edilmektedir. Sebekeye besleme yapılmaktadır. Bu miktar 50 000 kisinin bir yılda tükettigi
enerjiye esdegerdir. 175 000 MWh ise katı tıklardan, kalıntı atıklardan enerji üretimi ile
gerçeklesmistir.
Gerek Wicker (1970’lerde çöpleri düzenli depolamak için), gerekse Brandholz (1980’lerde çöpleri
düzenli depolamak için), deponisinde ileri teknoloji uygulaması ile deponi gazından elektrik enerjisi
üretilmektedir (Sekil 11). 1990’lardan itibaren ise, katı atık olusumunun önlenmesi ve geri kazanma
ön plana çıktı. Deponilerin üzerinde de sürekli olarak artan bir yönelmeyle geri kazama tesisleri
olustu: yesil atıkların geri kazanılması, degerli atık biriktirme, toplama merkezleri insaat atıklarının
insaat malzemesine dönüstürme tesisileri v.b. gibi.
1990’ların sonlarından itibaren de atıklardan enerji üretimi ön plana çıktı. 2000’lerin basından beri
de yenilenebilir enerji kaynakalarından (yenilenebilir ham maddelerden) enerji üretimi, güncel oldu.
Son yıllarda, katı atıklardan ve biyomasdan enerji elde etmenin yanı sıra, faydalı bitkilerden de
enerji üretimine yönelik uygulamlar da artmıstır.
Brandholz deponisindeki kurulu bulunan deponi gazı enerji santrali, sözlesmeli üretilen bitki
kütlesinden biyogaz üretilmesi ve bunun bu santralde yakılması, deponinde sürekli azalanan
deponigazının yerini alması ve tesisin kullanılmasını saglaması çok önemli avantaj olmaktadır.
Agrogaz tesisi olarak tanımlanan bu isletmeye 17 000 ton sözlesmeli üretilen mısır ya da çim/ot gibi
bitki silajları hammadde olarak alınmaktadır.
Test çalısmalarını yapan tesisten yılda 5 663 MWh elektrik enerjisi karsılıgı 860 000 euro gelir
beklenmektedir. Bu da yaklasık 2 000 hanenin elektrik enerjisi ihtiyacını karsılaması demektir.
Ekonomik emniyetli ve verimi fazla olan bir diger yötem. Yesil atıklar ve bioorganik atıklar için
kullanılmaktadır. Bir tesis örneginde madde bilançosu 20 000 ton/yıl, 9 000 ton/yıl kompost
üretimi, 1 800 000 m3 biogaz/yıl, elektirik enerjisi ise 2 730 000 kWh/yıl, net ısı enerjisi.
Ertugrul ERDN, Görkem AKINCI, Melayib BLGN
Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisligi Bölümü, 35160 BUCA- ZMR
(0232) 412 7120, ertugrul.erdin@deu.edu.tr, eerdin@deu.edu.tr
ÖZET Frankfurt ve Bölgesinde A’dan Z’ ye Katı Atık Yönetimi baslıgı altında, yöreyi kapsayan yerlesimlerde katı
atıkların toplanması, tasınması ve çesitli katı atık degerlendirme, bertaraf etme yöntemlerinin uygulanması ele
alınacaktır. Ayrı toplama, aktarma istasyonları, eski çöplüklerin (deponilerin) isletme seklinin degistirilmesi, mevcut
enerji kazanma santrellerinin kapasitesi kullanmaya devam edebilmek için, biyomaslardan biyogaz üretip bu tesisilerin
biyogaz ile beslenmesi, mevcut isletme ünitelerinin degerlendirilmesi Frankfurt ve çevresinde bütünsel olarak ele
alınmıs, örnek olacak sekilde de çözümler üretilmistir.
Anahtar Kelimeler: Biyogaz, biyolojik islemler, biyoorganik atık, bütünsel olarak katı atıklar, degerli atıklar, eski
deponilerin dönüstürülmesi ve kontrolleri, kompost, termik islemler, yakıt.
SOLID WASTE MANAGEMENT FROM A TO Z FOR THE FRANKFURT REGION
ABSTRACT Within the scope of solid waste management in the Frankfurt region, the collection of solid wastes,
transportation, and various solid waste assessment, implementation of disposal methods will be addressed. Separate
collection, transfer stations, change of operation of old landfills, existing power plants to gain the capacity to use to
continue, Biogas produced from biomass and then of the Biogas plant nutrition with the existing business units to
evaluate and around Frankfurt as a whole has been discussed, as examples in solutions were produced.
To control future potential contamination fluctuations at old landfill sites, water is added to the landfill mass thereby
moisturizing the drying wastes and promote further biostabilization and degradation. Furthermore, examples on the
separation at the source of waste collection and material properties according to the economy to recover will be
presented. Separate collection does not cover, a mixed collection of garbage and disposal, treated effluent from the
storage is prohibited, the region with the appropriate biological processes in place after seeing, or of dense settlements
also burning incineration plants were converted to energy, and is even forbidden for a landfill. If disposal in the region
of interest is not possible then railway transport to Switzerland with the solutions that are sent to the incineration plant
will be explained. In addition to an area of art or how old landfills can be transformed to recreational areas will also
be mentioned. The organization of the separate collection of garbage and solid waste materials by groups, accepting as
raw material and its processing and conversion, and mechanical, thermal and biotechnological methods, in the
framework of "Solid Waste Technologies" will be explained.
Keywords: Biogas, biological processes, bioorganic waste, compost, fuel, holistic
1. GRS
Çöp ve katı atıkların madde gruplarına göre ayrı toplanmasının organizasyonu, ya dogrudan
maddesel olarak geri kazanılması, hammadde kabul edilip islenmesi, dönüstürülmesi, mekanik termik ve biyoteknolojik yöntemlerin “Katı Atık Teknolojisinin” bütünsel olarak uygulanması
Frankfurt ve Bölgesinde ele alınmıstır. Sekil 1’de bölgeler görülmektedir.
Ve ayrıca; örnegin atıkların kaynagından itibaren ayrı toplanması ve maddesel özelliklerine göre
ekonomiye yeniden kazandırılması. Ayrı toplama kapsamına girmeyen, karısık çöplerin toplanması
ve bertarafı, atıkların islem görmeden depolanması yasak olduguna göre, yörede uygun olan
yerlerde biyolojik islem gördükten sonra, ya da yogun yerlesim yerlerin de de yakma tesislerinde
yakılarak enerjiye dönüstürülmesi, ve hatta deponi yasaklandıgı için, olusan katı atıkların eger
sözünü ettigimiz bölgede bertarafı mümkün olmuyorsa; demiryolu tasımacılıgı ile sviçre de ki
yakma tesisine gönderilmesi gibi çözümler anlatılacaktır. Ayrıca eski deponinin nasıl sanatsal bir
alana ya da rekreasyon alanlarına da dönüstürüldügü söz edilecektir.
Rhein-Main Deponie GmbH (RMD) tarafından Deponi Wicker, Deponi Brandholz, Monodeponi
Offenbach, Çevre laboratuvarı, Offenbach Çöp yakma tesisi (Energieversorgung Offenbach AG
(EVO), MHKW- Offenbach; Frankfurter Entsorgungs- und Service GmbH (FES) Abfall-
Verwertungsanlage (AVA) yönetilmektedir. Rhein-Main Abfall GmbH (RMA); Umlandverbands
Frankfurt (UVF) seklinde organize olmustur.
1.1. Frankfurt Çöp Toplama – Tasıma ve Aktarma stasyonu
Frankfurter Entsorgungs- und Service GmbH (FES) agırlıklı olarak bu hizmeti vermektedir. Ayrıva
DSD sistemi de uygulanmaktadır. Demiryolu ile çöp ve katıatıkların tasınması için aktarma
istasyonuna gelmekte ve büyük vagona bosaltılmaktadır. Sekil 2’de aktarma araçları görülmektedir.Frankfurt ta teknik anlamda toplama ve tasıma teskilatı ilk defa 1873 yılında faaliyete geçmistir. O
hareketin bugünkü hali ise 1998 ten beri de FES’tir. Bugünkü FES ise REMONDS sirketi ile de
fuzyona giderek Kamu-özel girisim karısımı olan bir sirket haline gelmistir (PPP kurulusudur).
1.2. Frankfurt - Brandholz Deponisinin sletmeye Kapatılması
Deponi Brandholz (Sekil 3-9) 1973’te isletmeye alınmıs ve isletme ruhsatı 31.12.2002’de dolacagı
halde, ayrıca da yeterli deponi hacmi de oldugu halde 3 yıl öncesinden isletmeyi durdurmustur.
Degisen çevre standartları ve yönetmenlikler ısıgında mevcut tesisi Katı Atık Geri Kazanım
Merkezi haline getirilmis, degerli atıkların biriktirilmesi merkezi olmustur. Aynı zamanda mevcut
deponinin teknik kontrol ve denetim islemleri yapılmaktadır.Eski deponilerdeki potensiyel ileriyi yönelik kirlilik salınımlarını kontrol altına almak için deponi
kütlesine su verilerek kuruyan deponideki atıkların nemlendirilmesi ve yeniden ayrısmaya
baslatılması ve biyostabilizasyonun gerçeklestirilmesi saglanmıs, üretilen gaz da atıl hale gelen
enerji santralinde degerlendirilmistir. Su bilançosu çalısmaları sonucunda, jeofizik yöntemlerle
deponi kütlesi içinde kurak, kuru bölgeler saptamıs ve nemlendirilmistir. Frankfurt Dreieich
RMD – GmbH nın bugüne kadar kurdugu ve islettigi çevre dostu tesislerden (deponigazı enerji
istasyonları, agrogaz ve biyomas enerjisi, fotovoltaiklerden) yılda 150 000 MWh elektrik enerjisi
elde edilmektedir. Sebekeye besleme yapılmaktadır. Bu miktar 50 000 kisinin bir yılda tükettigi
enerjiye esdegerdir. 175 000 MWh ise katı tıklardan, kalıntı atıklardan enerji üretimi ile
gerçeklesmistir.
Gerek Wicker (1970’lerde çöpleri düzenli depolamak için), gerekse Brandholz (1980’lerde çöpleri
düzenli depolamak için), deponisinde ileri teknoloji uygulaması ile deponi gazından elektrik enerjisi
üretilmektedir (Sekil 11). 1990’lardan itibaren ise, katı atık olusumunun önlenmesi ve geri kazanma
ön plana çıktı. Deponilerin üzerinde de sürekli olarak artan bir yönelmeyle geri kazama tesisleri
olustu: yesil atıkların geri kazanılması, degerli atık biriktirme, toplama merkezleri insaat atıklarının
insaat malzemesine dönüstürme tesisileri v.b. gibi.
1990’ların sonlarından itibaren de atıklardan enerji üretimi ön plana çıktı. 2000’lerin basından beri
de yenilenebilir enerji kaynakalarından (yenilenebilir ham maddelerden) enerji üretimi, güncel oldu.
Son yıllarda, katı atıklardan ve biyomasdan enerji elde etmenin yanı sıra, faydalı bitkilerden de
enerji üretimine yönelik uygulamlar da artmıstır.
Brandholz deponisindeki kurulu bulunan deponi gazı enerji santrali, sözlesmeli üretilen bitki
kütlesinden biyogaz üretilmesi ve bunun bu santralde yakılması, deponinde sürekli azalanan
deponigazının yerini alması ve tesisin kullanılmasını saglaması çok önemli avantaj olmaktadır.
Agrogaz tesisi olarak tanımlanan bu isletmeye 17 000 ton sözlesmeli üretilen mısır ya da çim/ot gibi
bitki silajları hammadde olarak alınmaktadır.
Test çalısmalarını yapan tesisten yılda 5 663 MWh elektrik enerjisi karsılıgı 860 000 euro gelir
beklenmektedir. Bu da yaklasık 2 000 hanenin elektrik enerjisi ihtiyacını karsılaması demektir.
Ekonomik emniyetli ve verimi fazla olan bir diger yötem. Yesil atıklar ve bioorganik atıklar için
kullanılmaktadır. Bir tesis örneginde madde bilançosu 20 000 ton/yıl, 9 000 ton/yıl kompost
üretimi, 1 800 000 m3 biogaz/yıl, elektirik enerjisi ise 2 730 000 kWh/yıl, net ısı enerjisi.