Ters Osmoz (RO) Membranlarının Yıkanması
Ters osmoz membranlarının,bu işlem için tasarlanmış özel su kimyasalları ile yıkanarak, sağlıklı görev yapması sağlanır.Ancak bu membranların sınırlı bir ömrü olduğu unutulmamalıdır.
Membranların tıkanması sorununun giderilmesi bazı önemli noktalara dikkat etmek gerekir.
· RO membranlarının yıkanmasında, özel kimyasallar içeren sıvı karışımlar kullanılır.Üzerinde bazı maddelerin birikmesi sonucu tıkanan RO membranlarının malzemesi ise her kimyasala karşı farklı farklı karşılık veren sentetik bir malzemedir.Bu nedenle kimyasal türü veya uygulama şekli yanlış olursa, yıkama sonrası membranlarda kalıcı bozulma yaşanabilir.Dolayısıyla RO membranlarının kimyasal yıkanması işlemini ciddiye almak gerekir.
· Membranlar en iyi şartlarda çalışsa bile sınırlı ömrü olduğunu unutmamak gerekir.RO membranları yaşlandıkça ürün suyu debisi azalır ve kalitesi düşer.Üç yaşını tamamlamış membranlarda bir sorun olduğunda değişik yıkamalar denemek veya masraf yerine değiştirmek daha ekonomik olabilir.
Membranların yıkanması 2 şekilde olmaktadır.
1. Sorunu olmayan membranların periyodik yıkanması
2. Sorun yaşayan membranların yıkanması
RO membranlarının yıkanması için İngilizce olan Clean in Place tabiri kısaca CIP kullanılmaktadır.
CIP Sistemi:Bu sistem sentetik bir kimyasal tankı ve borular,kimyasala dayanıklı bir pompa ve ekipmanlardan oluşur.
Yıkama işleminde ürün suyu kullanılır.Yıkama tankında ürün suyu ile karıştırılan yıkama kimyasalı,RO membranları içinde devirdaim yaptırılır.Devirdaim yapılan sıvı karışımının ph derecesi ve sıcaklığı ayarlanır.CIp işlemi sırasında güvenilir bir pHmetre ve Termometre bulundurmak gerekir.Etkili bir yıkama işlemi için suyun devamlı sirkülasyonu yeterli değildir.Zaman zaman sirkülasyon pompası durdurularak kimyasallı su membranlar üzerinde bekletilir.Her kimyasal yıkamadan membranların durulanması için RO üniteleri çalıştırılır.RO üretim suyu iletkenliği normal seviyey gelinceye kadar sistem çalıştırılır,ürün suyu ile yıkama tankı da durulanır.
Genellikle yıkama işlemi peş peşe iki yıkama ile yapılır.Bu yıkamalarda ilk yıkama BAZİK kimyasal ile sonraki yıkama işlemi ise ASİDİK kimyasal ile yapılır.
Periyodik Yıkama Ne Zaman Yapılır?
Otomobillerde olduğu gibi sorunu olmayan araçlar dahi belli bir kullanımdan sonra bakıma girer.Arabalar için bunlar 100.000km bakımı gibi sıralanabilir.Membran lar için birkaç kriter bulunmaktadır:
· Ürün suyu debisi %10-15 azaldığında
· Ürün suyu iletkenliği %25 arttığında
· Membran kademelerinde başınç kaybı (Δp) %15 kadar arttığında
· Membranlar hiç çalıştırılmadan 72 saat ve daha fazla bekletildiğinde
Yukarıdaki kriterler gerçekleşmemişse dahi 6 ayda bir membran yıkaması mutlaka yapılmalıdır.
Sorunsuz çalışan membranların periyodik yıkanması
Sorunu olmayan membranlar için yapılan yıkamada yüksek debide su istenir, fakar membranlar üzerinde basınç uygulamak gerekmez.
Ham suyun özelliklerine göre ve işletme tecrübesine göre ilk yıkama (genellikle) bazik veya asidik yıkama kimyasalı ile yapılır.Yıkama solüsyonu yaklaşık 15-30 dk kadar membranlar ile yıkama tankı arasında sirküle edilir.Daha sonra pompa durdurulur ve membranların kimyasal yıkama suyu içerisinde 15dk. Beklemesi sağlanır.Bu işelemler ph değeri sabitleninceye kadar devam edilir.Daha sonra durulama işlemine geçilir.Üretim suyundan istenilen iletkenlikte su gelinceye kadar RO çalıştırılır bu işlem sırasında su dışarı atılır.
İkinci yıkama genelde asidik yıkamada da yukarıda ki işlem uygulanır ve yıkama bitirilir.
Sorunlu yıkamalar
Periyodik yıkamalar ihmal edilirse, ön arıtma işlemlerinde bir sorun olduğunda veya bir işletme hatası meydana geldiğinde,hamsu kalitesinde anormal bir değişiklik olduğunda hemen yıkama işlemine geçilmesi yanlış olur.Öncelikle sorunun teşhisi gereklidir.
Bunun için:
Hamsu ve RO konsantre suyu analizleri kontrol edilir,
Kartuş filtre sonrası SDI değeri ölçülür
Kartuş filtre kontrol edilir (renk,koku)
İlk membran kapağı açılarak göz kontrolü ve koku kontrolü yapılır
Bu gibi işlemler sonucunda yıkama prosedürüne karar verilir.
Problemli membranlar CIP ile tekrar çalışır hale getirilebilir ancak bu özel yıkama sonrası membranların yapısı bir kez bozulduğundan tekrar normal dönemdeki gibi ürün suyu veremezler.Hatta çok kötü duruma gelmiş membranlar özel yıkama ile düzelmeyebilir.Bu nedenle sorunlu membranların yıkama ile yeniden kullanıma hazır hale getirilmesi ile yeni membran alımı arasındaki fayda-maliyet analizini iyi yapmak gerekir.
Sık Rastlanan Membran Sorunları ve Teşhisi
Ürün Suyu Debisi İletkenlik Sebep Dolaylı Sebep
Azalıyor Sabit Biyolojik Üreme Besi Suyu Mikroplu
Azalıyor Yükseliyor Silt,Kolloidler Yetersiz Ön filtre
Azalıyor Yükseliyor Kireçlenme Yetersiz Sertlik Giderimi
Yüksek-Sabit Yükseliyor Mekanik O ring,Yüksek Δp
Ters osmoz membranlarının,bu işlem için tasarlanmış özel su kimyasalları ile yıkanarak, sağlıklı görev yapması sağlanır.Ancak bu membranların sınırlı bir ömrü olduğu unutulmamalıdır.
Membranların tıkanması sorununun giderilmesi bazı önemli noktalara dikkat etmek gerekir.
· RO membranlarının yıkanmasında, özel kimyasallar içeren sıvı karışımlar kullanılır.Üzerinde bazı maddelerin birikmesi sonucu tıkanan RO membranlarının malzemesi ise her kimyasala karşı farklı farklı karşılık veren sentetik bir malzemedir.Bu nedenle kimyasal türü veya uygulama şekli yanlış olursa, yıkama sonrası membranlarda kalıcı bozulma yaşanabilir.Dolayısıyla RO membranlarının kimyasal yıkanması işlemini ciddiye almak gerekir.
· Membranlar en iyi şartlarda çalışsa bile sınırlı ömrü olduğunu unutmamak gerekir.RO membranları yaşlandıkça ürün suyu debisi azalır ve kalitesi düşer.Üç yaşını tamamlamış membranlarda bir sorun olduğunda değişik yıkamalar denemek veya masraf yerine değiştirmek daha ekonomik olabilir.
Membranların yıkanması 2 şekilde olmaktadır.
1. Sorunu olmayan membranların periyodik yıkanması
2. Sorun yaşayan membranların yıkanması
RO membranlarının yıkanması için İngilizce olan Clean in Place tabiri kısaca CIP kullanılmaktadır.
CIP Sistemi:Bu sistem sentetik bir kimyasal tankı ve borular,kimyasala dayanıklı bir pompa ve ekipmanlardan oluşur.
Yıkama işleminde ürün suyu kullanılır.Yıkama tankında ürün suyu ile karıştırılan yıkama kimyasalı,RO membranları içinde devirdaim yaptırılır.Devirdaim yapılan sıvı karışımının ph derecesi ve sıcaklığı ayarlanır.CIp işlemi sırasında güvenilir bir pHmetre ve Termometre bulundurmak gerekir.Etkili bir yıkama işlemi için suyun devamlı sirkülasyonu yeterli değildir.Zaman zaman sirkülasyon pompası durdurularak kimyasallı su membranlar üzerinde bekletilir.Her kimyasal yıkamadan membranların durulanması için RO üniteleri çalıştırılır.RO üretim suyu iletkenliği normal seviyey gelinceye kadar sistem çalıştırılır,ürün suyu ile yıkama tankı da durulanır.
Genellikle yıkama işlemi peş peşe iki yıkama ile yapılır.Bu yıkamalarda ilk yıkama BAZİK kimyasal ile sonraki yıkama işlemi ise ASİDİK kimyasal ile yapılır.
Periyodik Yıkama Ne Zaman Yapılır?
Otomobillerde olduğu gibi sorunu olmayan araçlar dahi belli bir kullanımdan sonra bakıma girer.Arabalar için bunlar 100.000km bakımı gibi sıralanabilir.Membran lar için birkaç kriter bulunmaktadır:
· Ürün suyu debisi %10-15 azaldığında
· Ürün suyu iletkenliği %25 arttığında
· Membran kademelerinde başınç kaybı (Δp) %15 kadar arttığında
· Membranlar hiç çalıştırılmadan 72 saat ve daha fazla bekletildiğinde
Yukarıdaki kriterler gerçekleşmemişse dahi 6 ayda bir membran yıkaması mutlaka yapılmalıdır.
Sorunsuz çalışan membranların periyodik yıkanması
Sorunu olmayan membranlar için yapılan yıkamada yüksek debide su istenir, fakar membranlar üzerinde basınç uygulamak gerekmez.
Ham suyun özelliklerine göre ve işletme tecrübesine göre ilk yıkama (genellikle) bazik veya asidik yıkama kimyasalı ile yapılır.Yıkama solüsyonu yaklaşık 15-30 dk kadar membranlar ile yıkama tankı arasında sirküle edilir.Daha sonra pompa durdurulur ve membranların kimyasal yıkama suyu içerisinde 15dk. Beklemesi sağlanır.Bu işelemler ph değeri sabitleninceye kadar devam edilir.Daha sonra durulama işlemine geçilir.Üretim suyundan istenilen iletkenlikte su gelinceye kadar RO çalıştırılır bu işlem sırasında su dışarı atılır.
İkinci yıkama genelde asidik yıkamada da yukarıda ki işlem uygulanır ve yıkama bitirilir.
Sorunlu yıkamalar
Periyodik yıkamalar ihmal edilirse, ön arıtma işlemlerinde bir sorun olduğunda veya bir işletme hatası meydana geldiğinde,hamsu kalitesinde anormal bir değişiklik olduğunda hemen yıkama işlemine geçilmesi yanlış olur.Öncelikle sorunun teşhisi gereklidir.
Bunun için:
Hamsu ve RO konsantre suyu analizleri kontrol edilir,
Kartuş filtre sonrası SDI değeri ölçülür
Kartuş filtre kontrol edilir (renk,koku)
İlk membran kapağı açılarak göz kontrolü ve koku kontrolü yapılır
Bu gibi işlemler sonucunda yıkama prosedürüne karar verilir.
Problemli membranlar CIP ile tekrar çalışır hale getirilebilir ancak bu özel yıkama sonrası membranların yapısı bir kez bozulduğundan tekrar normal dönemdeki gibi ürün suyu veremezler.Hatta çok kötü duruma gelmiş membranlar özel yıkama ile düzelmeyebilir.Bu nedenle sorunlu membranların yıkama ile yeniden kullanıma hazır hale getirilmesi ile yeni membran alımı arasındaki fayda-maliyet analizini iyi yapmak gerekir.
Sık Rastlanan Membran Sorunları ve Teşhisi
Ürün Suyu Debisi İletkenlik Sebep Dolaylı Sebep
Azalıyor Sabit Biyolojik Üreme Besi Suyu Mikroplu
Azalıyor Yükseliyor Silt,Kolloidler Yetersiz Ön filtre
Azalıyor Yükseliyor Kireçlenme Yetersiz Sertlik Giderimi
Yüksek-Sabit Yükseliyor Mekanik O ring,Yüksek Δp