Çevre Mühendisi Kimdir?

Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşama ortamını oluşturan hava, su ve toprak gibi ortamlardır. Denizler, göller, akarsular, bataklıklar, kumsallar, ormanlar, tarım alanları, dalyanlar, kırlar ve dağlar korunması gereken çevreyi oluşturan alanlardır. Bu alanlar insanlar dahil bütün canlıların üreme, beslenme ve yaşam ortamlarını sağlar.

Çevre kirliliği ise, insanların faaliyetleri sonucu havada, suda ve toprakta yani doğal ortamda meydana gelen olumsuz gelişmelerle doğal dengenin bozulmasıdır.

Genel olarak mühendislik; matematik ve doğal bilimler alanında çalışma, deneyim ve pratik yapmayla kazanılmış bilgilerin muhakemeyi de katarak doğanın malzemelerini insanoğlunun faydası doğrultusunda ekonomik olarak kullanmak şeklinde tanımlanabilir.

Yukarıdaki tanımlama, mühendisler ve bilim adamları arasındaki temel bir farklılığı ortaya koymaktadır. Mühendislere göre bilim adamları keşfeder, mühendisler ise onu uygulamaya koyar ve çalışır hale getirir.

Çevresel sorunların çözülmesini isteyen ve bu yolda gönüllü çaba harcayan herhangi bir meslek grubuna dahil olan ya da olmayan herkes çevreci olarak tanımlanabilir. Çevreciler genel olarak çevreye hiçbir zarar gelmemesini savunurlar.

Çevre Mühendisi ise, çevresel sorunların çözümü için bilim ve teknolojinin olanaklarını kullanan çözüm önerilerinde bulunan ve çevre, ekonomi, sanayi üçlüsü arasındaki dengeyi sağlayan meslek grubudur. Çevre Mühendisleri gelişim için sanayiye ihtiyaç olduğunu ama uygun teknolojiler kullanılarak oluşabilecek kirliliğin asgari seviyede tutulabileceği görüşündedir ve çevre, ekonomi ve sanayi arasında denge kurma amacındadır.

Çevre mühendisliği; hava, su, toprak ve diğer doğal kaynakların en iyi biçimde kullanılması, doğal kaynakların korunması, bunların kirlenmesine neden olan etkenlerin ortadan kaldırılması, kirlenmenin yol açtığı estetik ve ekonomik kayıpların önlenerek insan ve canlı sağlığına uygun çevre şartlarının sağlanması, çevre ve halk sağlığına uygun çevre koşullarının oluşturulması için çalışan disiplinler arası bir mühendislik dalıdır. Diğer mühendislik dallarından farklı olarak, doğal kaynakları tüketmeyi değil bu kaynakların verimli biçimde kullanılmasını ve kullanılan bu kaynakların doğaya zarar vermeyecek formlarda doğal ortama geri verilmesini amaçlamaktadır.

Özetle, çevre mühendisliği her türlü fiili ve potansiyel çevre sorunlarını tanımlayan ve bu sorunları çözmek üzere planlamalar ve uygulamalar yapan mühendislik disiplinidir.

Çevre mühendisliği mesleği genellikle ziraat mühendisleri, peyzaj mimarlığı ve orman mühendisliği gibi meslek dallarıyla karıştırılmaktadır. Çevre Mühendisliği ilgi alanları içerisinde diğer meslek dalları yanı sıra bu üç meslekte bulunmakta fakat çalışma konuları tamamen farklı olmaktadır. Çevre mühendisliği konumu itibariyle tüm mühendislik dallarının çevre konusunda koordinasyonunu gerektirmektedir.

1. Park, bahçe düzenlemek
2. Ağaç dikmek
3. Çiçek sulamak
4. Hayvanları korumak

...gibi işler Çevre Mühendisliği çalışma alanları değildir.

İnsanlar, sağlık ve refahlarının bulundukları çevrenin kalitesi ile ilişkili olduğunu fark ettiklerinden beri, çevre kalitesini iyileştirmek için itinalı bir şekilde sürekli çalışmışlardır. Eski Mısır uygarlıklarıyla ilgili kazılar sırasında, yağmur sularının toplanması ve kanalizasyon deşarjlarına yönelik birçok bulguya rastlanmıştır. Bu yaklaşık olarak M.Ö 3400-2450 yıllarına tekabül etmektedir. Antik Harappa uygarlığı bazı bölgelerde kanalizasyon sistemi kullanmıştır. Romalılar kuraklığı önlemek ve şehre sağlıklı, temiz su temin edebilmek için su kemeri inşa etmişlerdir. Bavaria 15. yüzyılda, Alpine ülkesinin kalkınması sağlamak ve dağılmasını engellemek için su dağıtım hatları inşaa ettirmiştir.

Bu alan, su ve çevresel kalitedeki düşüşle birlikte kirlilikteki artışın halkın endişelenmesine neden olması sonucu 20. yüzyılın üçüncü çeyreğinde ayrı bir çevresel disiplin olarak ortaya çıkmıştır. Ancak bunun kökleri toplumsal sağlık mühendisliğinin eski faaliyetlerine kadar uzanır. Modern çevre mühendisliği 19. yüzyıl ortalarında kolera gibi su kaynaklı hastalıklarının görülme sıklığını azaltmak amacıyla Joseph Bazalgette'in ilk büyük kanalizasyon sistemini tasarlaması ile başladı. Başlıca ölüm sebeplerinden biri olan su kaynaklı hastalıklar, sanayileşmiş ülkelerdeki içme suyu ve atık su arıtımına başlanması ile azaltılmıştır.

Birçok durumda, toplumların gelişmesi ve topluma yarar sağlamak amacıyla yapılan çalışmaların çevresel kaliteyi arttıran uzun vadeli etkileri vardır. Örnek olarak, İkinci Dünya Savaşı sonrasında tarım zararlılarını kontrol etmek amaçlı yaygın olarak DDT uygulanmıştır. DDT kullanımıyla tarımsal faydalar ve ürün verimi önemli ölçüde artmıştır. Böylece dünyada büyük ölçüde açlık azaltılmış ve sıtma daha önce hiç olmadığı kadar kontrol edilmeye başlanmıştır. Birçok tarım zararlısı DDT'nin üreme döngüleri üzerinde etkisiyle yok olmaya başladı. DDT hikayesi Rachel Carson'ın "Sessiz Bahar" sözü ile anılarak modern çevre hareketlerinin ve modern çevre mühendisliği gelişiminin doğumu olarak kabul edilmiştir. Her ne kadar DDT kıtlığın oluşmasını engellemiş olsa da, günümüzde insan sağlığına olan zararlı etkilerinin fark edilmesi üzerine birçok ülkede DDT kullanımı yasaklanmış veya sınırlandırılmıştır.

Doğal kaynakları koruyucu ve çevreye zarar verici eylemleri kısıtlayan yasalar binlerce yıldır çeşitli toplumlar tarafından geliştirilmiştir. 19. yüzyılda Londra ve Paris'teki kanalizasyon inşaası kararnameleri ve 20. yüzyıl başlarında ABD milli park sisteminin oluşturulması önemli örneklerdir. Uluslararası kamuoyunda oluşan çevre koruma bilincinin Türkiye'ye yansımalarını 1980 sonrasında gözlemleyebilmekteyiz. Bu süreçte çevre ile ilgili yasal düzenlemeler yapılmış, bir takım resmi kurumlar ve sivil toplum kuruluşları kurulmuştur. Bu kurum ve kuruluşlar Türkiye'de çevre konusunda faaliyetlerde bulunmaya başlamış ve dünden bugüne birçok başarılı işlere imza atmışlardır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasaları arasında ilk olarak 1982 Anayasası çevre ile ilgilenmiş ve 1983 yılında Türkiye'nin ilk çevre kanunu kabul edilmiştir. Çevre Kanunu, kirleten öder prensibini benimsemiş ve çevre ile ilgili bir takım tanımlamalar yapmıştır. Ülkemizde ilk Çevre Mühendisliği bölümü 1975 yılında Ege Üniversitesinde açılmıştır. Kurucusu alanında yurtiçi ve yurtdışı birçok başarılara imza atan değerli hocamız Prof. Dr. Ahmet Samsunlu'dur.

Çevre Mühendisliği bölümünde eğitim süresi 4 yıldır. Ancak, bazı okullarda 1 yıl yabancı dil hazırlık programı uygulanmaktadır. Çevre Mühendisliği bölümünde okutulan belli başlı dersler şunlardır:

Çevre Mühendisleri Nerelerde Çalışabilir?

Çevre mühendisleri genel olarak aşağıda belirtilen alanlarda çalışabilmektedirler.

Çevre Mühendisliği Bulunan Üniversiteler

Cevremuhendisleri.net tarafından hazırlanmıştır. Kaynak gösterilerek diğer sitelerde kullanılabilir.