Üyeler Görebilir
Güneydoğu Anadolu Bölgesi yıllardır kalkınma söylemlerinin merkezinde yer alırken, bu söylemlerin çevresel altyapı sorunlarına ne ölçüde dokunduğu ciddi biçimde sorgulanmalı. Özellikle katı atık yönetimi, sadece belediyeciliğin değil, çevre politikalarının da bir turnusol kağıdı işlevi görüyor. Ne yazık ki bu turnusol kağıdı bölgede rengini çoktan kaybetmiş durumda.
Birçok il ve ilçede entegre atık yönetimi tesislerinin eksikliği, düzenli depolama alanlarının yetersizliği ve geri dönüşüm altyapısının neredeyse hiç olmaması, bölgeyi çevresel bir darboğaza sürüklüyor. Türkiye genelinde gelişmiş şehirlerde konuşlandırılan modern atık işleme sistemleri, Güneydoğu’da hâlâ birer proje broşüründen ibaret.
Yasa var, uygulama yok
Resmî belgelerde atıkların kaynağında ayrıştırılması, geri dönüşüm oranlarının artırılması ve düzenli depolama sahalarının çevresel etkilerinin minimize edilmesi gerektiği vurgulanıyor. Ancak uygulamada, birçok belediye personelinin dahi bu belgeleri hiç okumamış olması şaşırtıcı değil. Yönetmelikler kâğıt üzerinde kalıyor; çünkü bu uygulamaları denetleyecek teknik ekipman, finansal kaynak ve eğitimli personel bölgede yeterince mevcut değil.
Denetim eksikliği: Görülmeyen denetlenemez
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın yerel denetimleri ise neredeyse göstermelik düzeyde. Bölgede kontrolsüz dökümler, açık alanda yakılan çöpler, çöp sahalarının yerleşim yerlerine yakınlığı gibi 1990’larda çözülmesi gereken sorunlar hâlâ güncelliğini koruyor. Bu noktada sorulması gereken soru şudur: Bu denetimsizlik kader mi, yoksa bilinçli bir ihmal mi?
Kalkınma projeleri sadece betonla mı ölçülür?
GAP gibi büyük ölçekli kalkınma projelerinin çevre ayağı her zaman zayıf kalmıştır. Barajlar, sulama kanalları ve altyapı yatırımları bolca konuşulurken, atık su ve katı atık gibi hayati çevre hizmetlerinin adı dahi anılmaz. Oysa sürdürülebilir kalkınma, sadece üretimi değil, tüketim sonrası oluşan atığın yönetimini de kapsar.
Daha fazla plan değil, daha fazla uygulama
Güneydoğu Anadolu’nun atık sorununu çözmek için yeni planlar değil, mevcut planların uygulanması gerekiyor. Yerel yönetimlerin teknik kapasitelerinin artırılması, özel sektörle işbirliklerinin güçlendirilmesi ve halkın bilinçlendirilmesi bu işin temel taşları. Bununla birlikte, merkezi yönetimin bu bölgeye çevre yatırımlarını artırması artık kaçınılmaz.
Yüzeysel düzenlemeler ve vitrin projelerle bu sorun görmezden gelinemez. Güneydoğu Anadolu, sadece ekonomik değil, çevresel açıdan da eşitliği hak ediyor. Katı atıklar, yalnızca bir temizlik meselesi değil; kamu sağlığı, çevre adaleti ve gelecek kuşakların yaşam hakkı ile doğrudan ilişkilidir.
Link:
Birçok il ve ilçede entegre atık yönetimi tesislerinin eksikliği, düzenli depolama alanlarının yetersizliği ve geri dönüşüm altyapısının neredeyse hiç olmaması, bölgeyi çevresel bir darboğaza sürüklüyor. Türkiye genelinde gelişmiş şehirlerde konuşlandırılan modern atık işleme sistemleri, Güneydoğu’da hâlâ birer proje broşüründen ibaret.
Yasa var, uygulama yok
Resmî belgelerde atıkların kaynağında ayrıştırılması, geri dönüşüm oranlarının artırılması ve düzenli depolama sahalarının çevresel etkilerinin minimize edilmesi gerektiği vurgulanıyor. Ancak uygulamada, birçok belediye personelinin dahi bu belgeleri hiç okumamış olması şaşırtıcı değil. Yönetmelikler kâğıt üzerinde kalıyor; çünkü bu uygulamaları denetleyecek teknik ekipman, finansal kaynak ve eğitimli personel bölgede yeterince mevcut değil.
Denetim eksikliği: Görülmeyen denetlenemez
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın yerel denetimleri ise neredeyse göstermelik düzeyde. Bölgede kontrolsüz dökümler, açık alanda yakılan çöpler, çöp sahalarının yerleşim yerlerine yakınlığı gibi 1990’larda çözülmesi gereken sorunlar hâlâ güncelliğini koruyor. Bu noktada sorulması gereken soru şudur: Bu denetimsizlik kader mi, yoksa bilinçli bir ihmal mi?
Kalkınma projeleri sadece betonla mı ölçülür?
GAP gibi büyük ölçekli kalkınma projelerinin çevre ayağı her zaman zayıf kalmıştır. Barajlar, sulama kanalları ve altyapı yatırımları bolca konuşulurken, atık su ve katı atık gibi hayati çevre hizmetlerinin adı dahi anılmaz. Oysa sürdürülebilir kalkınma, sadece üretimi değil, tüketim sonrası oluşan atığın yönetimini de kapsar.
Daha fazla plan değil, daha fazla uygulama
Güneydoğu Anadolu’nun atık sorununu çözmek için yeni planlar değil, mevcut planların uygulanması gerekiyor. Yerel yönetimlerin teknik kapasitelerinin artırılması, özel sektörle işbirliklerinin güçlendirilmesi ve halkın bilinçlendirilmesi bu işin temel taşları. Bununla birlikte, merkezi yönetimin bu bölgeye çevre yatırımlarını artırması artık kaçınılmaz.
Yüzeysel düzenlemeler ve vitrin projelerle bu sorun görmezden gelinemez. Güneydoğu Anadolu, sadece ekonomik değil, çevresel açıdan da eşitliği hak ediyor. Katı atıklar, yalnızca bir temizlik meselesi değil; kamu sağlığı, çevre adaleti ve gelecek kuşakların yaşam hakkı ile doğrudan ilişkilidir.
Link: