• Sayın Üyeler,

    Site görünümünün gündüz açık renk tema, gece koyu renk tema olacak şekilde otomatik değişmesini sağlayan bir düzenleme yapılmıştır. Görünümün otomatik değişmesini istemiyorsanız, bu ayarı hesap tercihlerinizden kolaylıkla değiştirebilirsiniz. Açık/Koyu temalar arasında ki geçişin otomatik olmasını istemeyen üyelerimiz üst menüde yer alan simgeler yardımıyla da kolayca geçiş yapabilirler.

    Site renklerinin günün saatine göre ayarlanmasının göz sağlığına faydaları olduğu için böyle bir düzenleme yapılmıştır. Fakat her üye görünüm rengini tercihine göre kullanmaya devam edebilecektir.

Reverse Osmos Sistemleri

Konuyu ve Hakkındaki Bilgileri Nasıl buldunuz.


  • Kullanılan toplam oy
    51

Murat Erdem

Kayıtlı Kullanıcı
Katılım
17 Aralık 2008
İçme suyunun kısıtlı olduğu yerlerde deniz suyundan tatlı su elde edilmesinde ve sulardaki sertliği gidermede ters osmoz metodu kullanılmaktadır. İlaç sanayi ve laboratuarlar gibi sektörlerde ise daha kaliteli su elde etmek için ters osmoz metodu geniş olarak uygulanmaktadır.

Alternatif su kaynakları içinde arıtılmış suların işletmelerde tekrar kullanımı son yıllarda dünyada çok önemli olmuştur. Özellikle demir çelik sanayi, kaplama sanayi ve tekstil sanayinde ters osmoz metodu geniş olarak kullanılmaktadır. Meyve suyu ve salça sanayinde daha konsantre ürün elde etmek için ters osmoz metodu uygulanmaktadır.

Ters osmoz, yüksek basınçta yarı geçirgen membran arasından tuzlu su veya atıksu içinde çözünür halde bulunan maddeleri belli basınç altında geçirilerek sudaki istenmeyen maddeleri filtre etme işlemidir. Ters osmoz sistemleri, su kalitesini iyileştirmek, Ultra saf su elde etmek ve atık suları arıtmak amacı ile uygulanmaktadır.

Ters osmoz sistemleri;

- Çok tuzlu deniz suyunu veya hafif tuzlu suyu içme suyuna dönüştürmek,
- Endüstriyel işletmelerde çözünmüş tuzları geri kazanmak,
- Sanayide ve içme suyunda istenen kalitede su elde etmek,
- Buhar kazanlarında kazan taşı oluşumunu önlemek,
- Sulardaki sertliği gidermek,
- Çok kirli atık suları arıtmak,
- Konsantre meyve suyu ve salca elde etmek,
- Toksin maddeleri ve mikroorganizmaları bertaraf etmek,
- Kimyasal işletmelerde daha kaliteli su kullanmak

amacı ile geniş olarak kullanılmaktadır. Özellikle içme suyunda koku, tat, renk, çözünmüş maddeleri ve sertliği gidermek amacı ile ters osmoz işlemi son yıllarda geniş bir şekilde kullanılmaktadır.

Ters osmoz sistemleri, laboratuarlar, kozmetik ve ilaç sanayi, akü üretimi, diyaliz merkezleri, fotoğrafçılık endüstrisi, batarya sanayi, buz yapımı, metal kaplama sanayi, hemodiyaliz, biyomedikal uygulamalar, alkolsüz ve alkollü içecek sanayi, cam sanayi, elektronik sanayi, tekstil sanayi, yağ üretim sanayi, hastanelerde işletme suyu ve son yıllarda ise daha kaliteli içme suyu üretiminde uygulanmaktadır. Son zamanlarda çok kirli atık su arıtımında (bitkisel yağ sanayi, çöp depolama alanı sızıntı suyu ve tekstil atık suları gibi) ve metal sanayinde bazı metallerin geri kazanılmasında ve konsantre meyve suyu, asetik asit, fosforik asit, salça gibi maddelerin konsantre olarak elde edilmesinde kullanılmaktadır. Meyve ve salça sanayinde hammadde içinde bulunan suyu buharlaştırmak için yüksek oranda enerji sarf edilmektedir. Benzer şekilde çok kirli ama az atık su üreten tesislerden çıkan atık suları arıtmak içinde ters osmoz metodu dünyada geniş olarak uygulanmaktadır. Ancak membran yüzeyinde tıkanma ve kirlenmeye yol açması sanayide kullanımını kısıtlayan en önemli faktördür.
Ters osmoz sistemleri kurulmadan önce su içersinde çözünmüş istenmeyen maddelerin ne kadar miktarda olduğu önceden tespit edilmelidir. Ters osmoz işleminden önce su içinde çökebilen yapıdaki maddeler mutlaka bertaraf edilmelidir. Ters osmoz işleminden önce ve sonra su ve atık su sürekli olarak izlenmeli, ölçülmeli ve istenen kaliteye uygun üretilip üretilmediği mukayese edilmelidir.

Ters osmoz sistemlerde yüzeysel ve yer altı gibi doğal sular, az tuzlu sular (1500- 15000 mg/lt) ve deniz suyu ( >15000 mg/lt) (tuzluluk bakımından) olmak üzere iki grup altında toplanmaktadır.

2. TERS OSMOZLA REDDEDİLEN KİRLETİCİLER

Ters osmozla su içersinde düşük moleküllü halde bulunan, mikro filtrasyon ve ultra filtrasyonla giderilemeyen, anyon ve katyon gibi iyonları gidermek mümkündür (Şekil 1). Ters osmoz işleminde kullanılan membranların gözenek çapları 0.1 nm ila 1.5 nm arasında değişir. Ters osmozla, belli yüksek moleküllü organik kirleticileri, bazı deterjanları ve spesifik pestisitleri gidermekte mümkündür. Tablo 1’de ters osmozla giderilen, anyon ve katyonlarla bazı organik bileşikler, partiküller ve pestisitlerle bu bileşiklerin her birinin reddedilme oranı, ters osmoz membranın tipine ve sistemin işletme şartlarına bağlı olarak değişmektedir. Çok küçük molekül ağırlıklı organik maddeleri ters osmozla gidermek mümkün değildir.

Şekil 1. Kirletici Boyutuna Bağlı Olarak Filtrasyon

http://www.resim-yukle.gen.tr/images/hjsijgxxgnm5ez1qg499.jpg

Tablo 1. Ters Osmozla Reddedilen İyonlar, Metaller, Organik Maddeler ve Pesti sitler

http://www.resim-yukle.gen.tr/images/hvwkrto8o01u4sjyz9p.jpg

Ters osmoz sistemlerle mikrobiyal canlıları gidermek mümkün olmasına rağmen sadece mikrobiyal olarak emniyetli suların beslenmesi tavsiye edilir. Bununla beraber, bazı ters osmoz sistemler, yüzeysel sularda bulunan ve su ile taşınan protozoan cysts (crytosproridium ve giardia) bertaraf etmek için kullanılır.

Ters osmoz sistemler sulardaki tüm maddeleri gidermez. Karbon dioksit gibi gazlar yanında etanol gibi sıvıları ters osmoz membran arasından reddedilmeden geçer. Ters osmoz sistemlerde bazı organik maddeleri (tri halo metanlar, pestisitleri ve diğer VOC’ları) etkili olarak bertaraf etmek mümkün değildir.

Ters osmoz sistemi ile giderilen bir suya ait örnek Tablo 2’de verilmiştir.

Tablo 2. Ham Su ve Üretilen Su Kalitesi

http://www.resim-yukle.gen.tr/images/qfuk5ch3bw3ogk6eibk.jpg

*:Besleme suyunun sertliği önceden giderilmiş,
**:İki yatak (kuvvetli asit katyon, kuvvetli baz anyon)

Ters osmoz sistemleri son zamanlarda özellikle çok kirli atık suların arıtılmasında da ciddi olarak uygulanmaya başlanılmıştır. Zeytin karasuyu, peynir altı atık suyu, katı atık sızıntı suyu, kaplama sanayi atık suyu, tekstil sanayi atık suları, asit üretim tesisleri, gıda sanayi atık suların arıtılmasında ters osmoz sistemi kullanılmaya başlamıştır. Bu tür işletmelerde ters osmos sistemi kullanılmadan önce membranın bu tür sulara/atıksulara/elde edilecek ürünlere uygun olup olmadıkları, hangi pH aralığında çalışılırsa olumlu sonuç alınacağı, hangi verimlilikte ürün/ arıtılmış su elde edildiği, membran temizleme ve değiştirme süreleri, birim hammadde miktarına karşılık gelen maliyet ilgili firmadan mutlaka istenmelidir.

DEVAM EDECEK
 
Konu tamamen bitene kadar arada yazılan mesajlar konu bütünlüğünü bozmamak için silinecektir.
Bilginize..
 
3.TERS OSMOZ PROSES

Su oda sıcaklığında (20-30 oC) doğadaki en küçük sıvı moleküllü maddelerden biridir. Ters osmoz sistemler özellikle suda çözünür halde bulanan sudan daha büyük moleküllü maddeleri reddeder. Ters osmoz sistemlerindeki yarı geçirgen membran suda çözünür halde bulunan safsızlıkları tutabilir. Ters osmoz işlemini tanımlamadan önce osmoz olayını anlamak gereklidir. Suda farklı miktarda çözünmüş maddeler içeren iki farklı konsantrasyondaki çözelti yarı geçirgen bir membranla ayrıldığı zaman osmoz olayı gerçekleşir. Bazı maddeler membran arasından geçerken bazıları reddedilir. Suda çözünmüş halde bulunan maddelerin osmotik basıncı, seyreltik bölgeden konsantre bölgeye suyu geçirerek suyun seyrelmesine neden olur (Şekil 2). Membranın iki tarafında çözeltilerin konsantrasyonu eşit olunca geçiş durur.

Şekil 2. Osmoz İşlemi

http://www.resim-yukle.gen.tr/images/jz5949hk7lokw2jibmx6.jpg

Ters osmoz işleminde ise konsantre bölgeye basınç uygulanarak osmoz işlemi tersine çevrilir. Yeterli basınç altında su konsantre bölgeden seyreltik bölgeye yarı geçirgen membran arasından geçer (Şekil 3).

Şekil 3. Ters Osmoz Sistemi

http://www.resim-yukle.gen.tr/images/5o87ctu1onb6hbem33t.jpg

Ters osmoz, ultra filtasyon ve mikro filtrasyon ile reddedilen kirleticiler ve aralarındaki farklar Şekil 4’de verilmiştir.

Şekil 4. Tesr osmoz, ultra filtrasyon ve Mikro filtrasyon

http://www.resim-yukle.gen.tr/images/7sgtpyo3jx1e208bdn.jpg

Ters osmoz sistemlerinde pompalama kapasitesi ve işletme basınçları için gerekli enerji 2.4 ila 4.5 kWh/m3 ve besleme suyu akış hızı 1.2-76.2 cm/sn. arasında değişir. Levha (Plate) ve çerçeve (frame) sistemler yüksek, hollow fine fiber modeller düşük hızlarda çalışırlar. Membran yüzeyinde konsantrasyon polarizasyonunu minimize etmek için türbülans akım gereklidir.

Ters ozmoz sistemlerle katyon ve anyon gibi iyonik yapılı ve boyutları 0.0001-0.001 µm olan suda çözünür halde bulunan maddeleri gidermek mümkündür.

Ters osmoz filtrasyon kapasitesi, membran özelliğine, besleme suyu sıcaklığına, işletme basıncına, bertaraf edilecek çözünmüş maddeye ve sistemin konfigürasyonuna bağlı olarak değişmektedir.

Konuyu yazmaya başlayınca ne kadar geniş ve kapsamlı olduğunu bir kere daha farkettim o yüzden burda hesaplamalara, membran önemi çeşitlerine değinmeyeceğim ama ilerde bunlarla ilgili bu kısma linkler vereceğim.
 
Murat hesaplamalarıda bekliyoruz. Döküman olarakta eklesen olur. Eminim kenarda kendin için derlediğin birşeyler vardır. Bu konu bittiğinde kimse Reverse Osmos un ... sını bilmiyorum demesin. Ona göre bir çalışma yapacağından eminim.
 
Reverse osmoz sisteminde mesela 400 m3/gün lük debide bir suyun geri yıkama debisi kaç m3/gün dür?
Tesis debisinin yüzde kaçıdır? Bu bilgiyi nereden bulabilirim?
 
Burçin Hanım, RO sistemlerinde Ters Yıkama ( Geri Yıkama ) diye bir durum szö konusu değildir. Dediğiniz olay yıkanabilir Filtre ve Kum Filtreleri için geçerlidir. RO sistemlerinde Membran Yıkama vardır bunun da belli bir debisi olmaz kirlilik durumuna göre uygun kimyasallarla yıkanır. Bu işlem Yılda 1-4 arasında yapılır..
 
Murat Bey,
Peki filtreler için bir geri yıkama debisi yüzdesi var mıdır?
Teşekkür ederim.
 
Burçin Hanım soru çok geniş.. 10 larca tip farklı ters yıkamalı filtre var.. Hepsinin teknik özellikleri ve çalışma şekiller farklı tabiki. Kaldı ki aynı filtrelerde bile ters yıkama debisi ham suyun kirliliğine göre farklı olabilir..
 
Ters ozmoslarda ters yıkama yoktur... Bahsettiğiniz durum ultrafiltrasyon, yumuşatma , aktif karbon ve kum filtreleri gibi filtrlerde mevcuttur.
Ters ozmoz da yıkama kirliliğe göre kimyasallarla yapılır. Asidik ve bazik olarak...
 
reverse osmozda ters yıkama işlemi biz 40 C de pH:10-11 olacak şekilde yaklasık 1 saat kostik (NaOH) ile yıkama ardından yaklasık yarım saat durulama ve yine 40 C de1 saat pH:2-3 olacak şekilde asit ile yıkama yapıp ardından durulama işlemini yaparak üretimimizi artırıyoruz.
 
@nese03037

Neşe Hanım bahsettiğiniz işlem ters yıkama değil, yılda 1-4 kez yapılması gereken Kimyasal Yıkama işlemidir. Bu işlemde de asidik yada bazik nitelikli kimyasallar membrana suyun geliş yönünde verilir. Bu işlem membranların tıkandığı, kirlendiği yada geçirgenliğinin (debinin) düştüğü durumlarda, kirleticinin tipine göre uygun kimyasal uygulanarak yapılan bi işlemdir. RO Membranlarının suyu tersten geçirme özelliği yoktur. Böyle bir şeye kalkışmak RO membranına ciddi zarar verir ve sistemi çökertir..
 
murat bey merhabalar, elınızde R.O ile çalışan tesisler için işletilmesiyle ilgili olarak bilgiler varsa döküman olarak yukleyebılrmısınız benım ılimde bunula ılgılı yenı bır içme suyu sertlık gıderme tesısı yapılıyor. r.o ıle çalışan. elınıznde bu sisteme ilişkin belge ve dökümanlar varsa onlarıda paylaşırsanız çok memnun olurum kendım adına.
 
RO sistemi girişinde ve çıkışında basınç göstergeleri olması gerekir. Sistemi ilk işletmeye aldığınızda basınç farkını okursunuz. Bu basınç farkı membranların dayanabileceği basıncı aştığı zaman (membranın maksimum işletme basıncını kontrol edin ) geri yıkama yaparsınız. Basınç göstergeleri yoksa sistemin verdiği debinin azalmasından geri yıkama zamanın geldiğini anlarsınız. Geç bir cevap oluyor ama belki birilerinin işine yarar.
 
TERS OZMOS SİSTEMİ İLE İLGİLİ İŞLETME PROBLEMLERİ

TO sistemiyle ilgili olarak yeterli bilgiye sahip olunmaması işletme aşamasında yapılan hataların sayısını artırmaktadır. Özellikle, dengesiz pompaj ve dolayısıyla değişken basınç seviyeleri arıtma esnasında membranları zorlanmakta ve su kalitesini bozmaktadır. Bazı TO sistemlerinde de membran basıncını ayarlayan vananın konumu değiştirilerek üretilen su miktarı tasarlanan debinin üzerine çıkarılmaya çalışılmaktadır ve zorlanan TO membranları zarar görmektedir. Bazı işletmelerde, TO membranından önce ön arıtma için kullanılan kartuş filtrelerin tamamen tıkanması durumunda değiştirilmesi gerekirken yıkanıp yerine takılmaktadır. Yıkama sırasında kartuşların deforme olması arıtma verimini düşürmekte, aynı zamanda kartuş filtre malzemesi parçalanarak TO membranlarında tıkanmaya neden olmaktadır (3). Kartuş filtrelerin geri yıkama sıklıklarının azaltılması da sistemde işletim problemlerine neden olmaktadır. Sık geri yıkanmayan kartuş filtrelerde üreyen mikroorganizmalar TO membranına geçerek burada biyofilm oluşturmaktadır. Bu durumda TO membranı tıkanmakta, üretim suyu miktarı azalmakta ve çıkış suyu kalitesi bozulmaktadır. Ayrıca tasarım giriş suyu debisi işletim sırasında azaltılmakta, buna bağlı olarak membran yüzeyinde kristaller oluşmakta ve çok kısa sürede membranlar tıkanmaktadır. Tıkanma ile birlikte artan basınçtan dolayı membranlarda deformasyonlar meydana gelmektedir. TO sisteminin tıkanmasına sebep olan bir diğer sorun da membran yüzeylerinde oluşan tortuları (çökelen maddeler) engelleyen kimyasal (anti-skalan) dozajının optimum uygulanmamasıdır. İşletme sahiplerinin TO öncesi ön arıtma olarak kullandığı yumuşatma cihazlarının rejenerasyonunda kullanılan tuzu ihmal etmeleri veya yumuşatma cihazını kullanmamaları ile membranlarda kışır diye tanımlanan tıkanmalar oluşmaktadır.

Türkiye’de 3 sene kullanılabilen membrana uzun ömürlü membran gözüyle bakılmaktadır. Bu süre 1 yıl veya 2-3 ay gibi kısa zaman aralıklarına kadar da düşmektedir. Bu durum, gerek hatalı proses tasarımı gerekse işletim hatalarından kaynaklanmaktadır. Yanlış pompa seçimi (düşük kapasite), hatalı membran sayısı seçimi (arıtılacak su debisi için gerekli membran yüzey alanı), ön arıtmanın yetersiz oluşu gibi tasarım hataları membran ömrünü kısaltan başlıca sebeplerdir. İyi tasarlanmış ve rutin bakımı yapılan bir TO sistemi genelde 5 ile 7 yıl kadar verimli çalışabilmekte ve bu süre sonunda sistemin membranları yeni membranlar ile değiştirilmektedir (3).

İŞLETME SORUNLARININ ÇÖZÜMÜ

TO membran sisteminde oluşabilecek sorunların en aza indirilmesi için ön şartlandırmanın doğru bir şekilde yapılması gerekmektedir. Ön şartlandırma TO sistemine giriş suyunun sisteme verilmeden fiziksel ve kimyasal olarak özelliklerinin değiştirilmesidir. Ön şartlandırmanın iyi tasarlanması TO sistemlerinde işletme sorunlarının azaltılmasını ve membranın uzun süre kullanılmasını sağlamaktadır. TO sistemlerinin daha verimli çalışabilmesi için Tablo 2’de özetlenen ön şartlandırma işlemlerinin biri veya birkaçı giriş suyu özelliğine bağlı olarak uygulanabilir. Örneğin; TO membranlarında oluşabilecek silikat tortularının önlenmesi için silikat oluşumunu engelleyiciler (inhibitörler), sudaki sertliğin oluşturabileceği tortuların önlenmesi için kireçtaşı inhibitörleri, pH nedeniyle oluşabilecek kristallerin önlenmesi için pH düzenleyici kimyasallar kullanılmaktadır (3).




Tablo 2. İşletme problemlerinin giderilebilmesi için uygulanan yöntemler (3).
Filtrasyon
İyon Değiştiriciler
Kimyasal Dozajı
Mikrobiyolojik Dezenfeksiyon
Arkal Diskli Filtreler
Su Yumuşatma Sistemleri
pH Ayar Dozajı
Klor Dozajı
Multimedya Filtreler
Dealkalize Cihazları
Klor Giderim Dozajı
Ultraviyole ile Dezenfeksiyon
Kum Filtreleri

Antiskalan Dozajı
Ozon Gazı ile Dezenfeksiyon
Aktif Karbon Filtreler




Membran ömrünü uzatmak, tıkanmaları ve bakteri oluşumunu önlemek üzere sisteme verilen kimyasallar çıkış suyu karakterini önemli ölçüde etkilemektedir. Çıkış suyunun kalitesi açısından TO prosesinde kullanılacak olan kimyasal türü ve dozunun doğru seçilmesi gerekmektedir. Ülkemizde işletilmekte olan TO sistemlerinin membranını korumak için ön arıtma çoğunlukla su yumuşatma sistemleri ile yapılmaktadır. Membran tıkanmasını önlemek için antiskalan kullanımı nispeten azdır. Tortu oluşumunu engellemek amacıyla bazı TO sistemlerinde kullanılan antiskalanlar özellikle Amerikan ve Japon firmalarından temin edilmektedir. Ayrıca antiskalan kullanım maliyetini düşürmek amacıyla özel antiskalanlar yerine sülfürik asit kullanımı, biyofilm oluşumu ve serbest klorun etkilerini engellemek amacıyla sodyum metabisülfit kullanımı da karşılaşılan uygulamalardır.

Membran temizliği amacıyla genellikle asidik yıkamada sitrik asit, alkali yıkamada ise EDTA ile kostik kimyasalları kullanılmaktadır. Arıtımı yapılacak su kalite koşullarına bağlı olarak membran geri yıkama-temizleme işlemi en sık haftada bir, en seyrek 2 ayda bir yapılmaktadır (7). TO sistemi kurulmadan önce ham suyun özelliklerinin, uygun membranın ve basıncın, ön şartlandırma yönteminin belirlenmesi gerekmektedir. TO membran sistemlerinin işletmeye alınmasından sonra ise veri kontrolünün yapılması büyük önem taşımaktadır. Sisteme giriş ve çıkış basıncı, basınç farkları (trans membran basıncı), çıkış suyu kalitesi, su debisi, sistemin akısı ile ilgili veriler sürekli kontrol edilmelidir. Her TO sisteminin bir projeksiyon ve başlangıç verileri bulunmaktadır. Sistem verileri, bu projeksiyon ve başlangıç verilerine göre takip edilmelidir. Günlük veriler tabloya işlenerek sistemin performansı izlenmelidir. Su kaynağında olabilecek mevsimsel değişiklikler mutlaka dikkate alınmalıdır. TO sistemine giriş suyu karakterinin takip edilmesi, performansta yaşanan düşüş gibi sorunlara zamanında müdahale edilmesi membran ömrünün artmasını sağlayacaktır.
 
Arkadaşlar merhaba, paylaşılan bilgiler için teşekkürler yalnız benim başka bir bilgiye daha ihtiyacım var. Ya yer almıyor bu bilgi ya da ben göremedim,

Revers osmosun çıkış suyu bilidğiniz gibi çok yoğun tuzlulukta bir su. Bu suyun bertarafında hani yasal dayanak kullanılacak acaba. Bu konu da derin deniz deşarjı yönetmeliğine mi bakmam gerek. Farklı analiz sonuçlarına göre farklı yöntemler mi uygulanmalı.. bu tür bilgilere nereden ulaşabilirim acaba.

Teşekkürler şimdiden..
 
Üst