Üyeler Görebilir
Kişisel Solunabilir Toz Ölçümü
Havadaki kirletici maddeler gaz halinde, toz halinde, sprey halde veya duman şeklinde olabilir. Mesleki ortamda, tüm bu formlar çok önemlidir. Solunabilir toz, aerodinamik çapı 5µm’nin altında olan tozlardır. Solunabilir toz, sahada filtreye örneklenir ve laboratuvarda gravimetrik olarak tartım işlemi yapıldıktan sonra raporlanır. Buradaki en önemli husus filtrede 5µm’nin altındaki toz partiküllerinin toplanmasıdır. Bunun için sahada örnekleme yapılırken siklon tipi filtre tutucuların kullanılmasıdır(Şekil 1). Solunabilir toz ölçümünde kullanılan pompaların debisi siklon üreticisinin belirlediği kritik debiye göre ayarlanmalıdır. Pompa bu kritik debiye ayarladığında filtreye 5µm’nin altındaki tozlar gönderilecek daha büyük toz partikülleri filtreye gelmeden atılacaktır. Solunabilir tozun örneklemesinde kullanılan bazı metotlar NIOSH 600, MDHS 14/3, ASTM D 4532 standartlarıdır. Bu üç standart arasında bazı farklılıklar bulunsa da genel örnekleme prensipleri aynıdır.
Şekil: Örnek Siklon Tasarımı
MDHS 14/3 standardı için gereklilikler şu şekildedir;
NIOSH 600 standardı için gereklilikler;
ASTM D4532 standardı için gereklilikler;
Tüm pompa kullanılan ölçümlerde olduğu gibi pompaların örnekleme öncesi ve sonrasında birincil kalibratör ile akış hızının doğrulanması gerekmektedir. İki ölçüm arasındaki akış farkının %5’ den küçük olması gerekmektedir. Ölçüm düzeneği kurulur ve siklon başlık kişinin solunum hizasına gelecek şekilde monte edilir. Ölçüm süresi ilgili standardın ve TS EN 689 standardının gerekliliklerini karşılaması gerekmektedir. TS EN 689 standardında minimum toplam maruziyet süresinin ¼ ‘ü kadar sürede ölçüm alınması gerekmektedir. Gerekli sürede ölçüm alındıktan sonra ilk tartımı alına filtre hassas terazide tekrar tartılır, çıkan farkın çekilen hacme bölünmesiyle toz konsantrasyonu hesaplanmış olur. Sahada kullanılan standartta uygun kör numune alınır.
Havadaki kirletici maddeler gaz halinde, toz halinde, sprey halde veya duman şeklinde olabilir. Mesleki ortamda, tüm bu formlar çok önemlidir. Solunabilir toz, aerodinamik çapı 5µm’nin altında olan tozlardır. Solunabilir toz, sahada filtreye örneklenir ve laboratuvarda gravimetrik olarak tartım işlemi yapıldıktan sonra raporlanır. Buradaki en önemli husus filtrede 5µm’nin altındaki toz partiküllerinin toplanmasıdır. Bunun için sahada örnekleme yapılırken siklon tipi filtre tutucuların kullanılmasıdır(Şekil 1). Solunabilir toz ölçümünde kullanılan pompaların debisi siklon üreticisinin belirlediği kritik debiye göre ayarlanmalıdır. Pompa bu kritik debiye ayarladığında filtreye 5µm’nin altındaki tozlar gönderilecek daha büyük toz partikülleri filtreye gelmeden atılacaktır. Solunabilir tozun örneklemesinde kullanılan bazı metotlar NIOSH 600, MDHS 14/3, ASTM D 4532 standartlarıdır. Bu üç standart arasında bazı farklılıklar bulunsa da genel örnekleme prensipleri aynıdır.
Şekil: Örnek Siklon Tasarımı
MDHS 14/3 standardı için gereklilikler şu şekildedir;
- 0,01 mg veya daha yüksek çözünürlükte bir hassas terazi,
- 0,1 L/dk doğrulukta çekiş yapabilen bir pompa,
- Uygun çapta glass fiber filtre,
- Siklon(Higgins-Dewell veya Dorr-Oliver),
- Minimum 3 adet kör numune ,
NIOSH 600 standardı için gereklilikler;
- 0,001 mg veya daha yüksek çözünürlükte hassas terazi,
- 5 µm por çapına sahip membrane filte,
- ±%5 doğrulukta çekiş yapabilen pompa,
- Siklon (: nylon, HD cyclone veya Al cyclone),
- Minimum 200 L hacim örneklemesi,
- Her 10 örnekleme için 2 adet kör numune,
ASTM D4532 standardı için gereklilikler;
- 0,01 mg veya daha yüksek çözünürlükte hassas terazi,
- ±%5 doğrulukta çekiş yapabilen pompa,
- 5 µm por çapına sahip bir filtre,
- Siklon,
- Minimum 8 saat örnekleme,
- Her 10 örnekleme için 1 adet kör numune,
Tüm pompa kullanılan ölçümlerde olduğu gibi pompaların örnekleme öncesi ve sonrasında birincil kalibratör ile akış hızının doğrulanması gerekmektedir. İki ölçüm arasındaki akış farkının %5’ den küçük olması gerekmektedir. Ölçüm düzeneği kurulur ve siklon başlık kişinin solunum hizasına gelecek şekilde monte edilir. Ölçüm süresi ilgili standardın ve TS EN 689 standardının gerekliliklerini karşılaması gerekmektedir. TS EN 689 standardında minimum toplam maruziyet süresinin ¼ ‘ü kadar sürede ölçüm alınması gerekmektedir. Gerekli sürede ölçüm alındıktan sonra ilk tartımı alına filtre hassas terazide tekrar tartılır, çıkan farkın çekilen hacme bölünmesiyle toz konsantrasyonu hesaplanmış olur. Sahada kullanılan standartta uygun kör numune alınır.